Corporate Social Responsibility Considered With Two Systems Theories: A Case from Serbia

Avtorji

  • Dejana Zlatanović ,
  • Matjaž Mulej ,
  • Zdenka Ženko ,

Ključne besede:

družbena odgovornost podjetij, ISO 26000, celovit pristop k družbeni odgovornosti podjetij, teorija dialektičnih sistemov, sistemska dinamika

Povzetek

Družbena odgovornost podjetij (DOP) postaja eden od predpogojev za uspeh sodobnih organizacij, katerih cilj je preživetje človeštva s trajnostnim razvojem. Ker lahko ravnanje družbene odgovornosti ustvari pomembne koristi, vse več organizacij razvija strateške načrte za družbeno odgovornost in izvaja pobude za družbeno odgovornost. V standardu ISO 26000 ima družbena odgovornost podjetij tri osnovne koncepte: odgovornost za svoje vplive na družbo, soodvisnost in celostni pristop. Zato se avtorji osredotočajo na sistemski pristop k družbeni odgovornosti podjetij. Namen je prikazati, kako lahko kombinirana uporaba ustreznih sistemskih teorij pomaga pri obravnavi družbene odgovornosti podjetij. V skladu s tem sta bili kot ustrezni sistemski teoriji, tj. metodologiji, ki izhajata iz različnih sistemskih paradigem, izbrani dialektična sistemska teorija (DST) in sistemska dinamika (SD). DST je pomagala opredeliti nekatere pomembne vidike in sestavine družbene odgovornosti podjetij, ki so bili empirično preverjeni v podjetjih v Republiki Srbiji. Zato so bili naslednji dejavniki oziroma skupine dejavnosti SR izbrani kot pomembni za izboljšanje uspešnosti organizacije: splošne dejavnosti družbene odgovornosti podjetij; dejavnosti družbene odgovornosti podjetij v zvezi s potrošniki; dejavnosti družbene odgovornosti podjetij v zvezi z varstvom okolja in zdravjem upravičencev ter družbeno odgovorne poprodajne dejavnosti. Poleg tega so bili rezultati empiričnih raziskav, ki kažejo na vpliv navedenih dejavnikov na uspešnost, podlaga za uporabo orodij SD, kot so diagrami zalog in tokov ter diagrami vzročnih zank. Orodja SD prispevajo k simulaciji prihodnjega obnašanja sistema, tj. prihodnje ravni uspešnosti po izboljšanju teh dejavnosti družbene odgovornosti. Avtorji uvajajo nov, sistemski pristop h konceptualizaciji in raziskovanju družbene odgovornosti podjetij z zagotavljanjem ustrezne metodološke podpore za raziskovanje ustreznih soodvisnosti vidikov družbene odgovornosti podjetij.

Biografije avtorja

  • Dejana Zlatanović, ,
    University of Kragujevac, Faculty of Economics, Kragujevac, Srbija
    E-pošta: dejanaz@kg.ac.rs
  • Matjaž Mulej, ,

    IRDO Institute for the Development of Social Responsibility, Maribor, Slovenija
    E-pošta: matjaz.mulej@um.si

  • Zdenka Ženko, ,

    Univerza v Mariboru, Ekonomsko-poslovna fakulteta Maribor, Slovenija
    E-pošta: zdenka.zenko@um.si

     

Literatura

Bhattacharya, C. B., & Sen, S. (2004). Doing Better at Doing Good: When, Why, and How Consumers Respond to Corporate Social Initiatives. California Management Review, 47(1), 9–24. DOI: https://doi.org/10.2307/41166284

Chen, J., Liu, J. & Qin, J. (2019). Corporate social responsibility and capacity selection. Transformations in Business & Economics, 18, 3C(48C), 530–545.

Crifo, P., Diaye, M., & Pekovis, S. (2016). CSR related management practices and firm performance: An empirical analysis of the quantity–quality trade-of on French data. International Journal of Production Economics, 171(3), 405–441. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ijpe.2014.12.019

De Bakker, F.G.A., Groenewegen, P., & Den Hond, F. (2005), A bibliometric analysis of 30 years of research and theory on corporate social Responsibility and corporate social performance. Business and Society, 44(3), 283-317. DOI: https://doi.org/10.1177/0007650305278086

European Commission (2011). A renewed EU strategy 2011-14 for Corporate Social Responsibility. Retrieved from http://ec.europa.eu/enterprise/policies/sustainable-business/corporate-social-responsibility/index_en.htm

Forrester, J. (1972). Industrial Dynamics. Cambridge, Massachusetts: The M.I.T. Press, Massachusetts Institute of Technology.

Golob, U. Johansen, T. S., Nielsen, A. E., & Podnar, K. (2014). Corporate Social Responsibility as a Messy Problem: Linking Systems and Sense-making Perspectives. Systemic Practice and Action Research, 27(4), 363-376. DOI: https://doi.org/10.1007/s11213-013-9287-7

Hair, J.F., Anderson, R.E., Tatham, R.L. & Black, W.C. (1995). Multivariate Data Analysis (3rd ed). New York: Macmillan. Homburg, C., Stierl, M., & Bornemann,T. (2013). Corporate Social Responsibility in Business to Business Markets: How Organizational Customers Account for Supplier Corporate Social Responsibility Engagement. Journal of Marketing, 77, 54-72. DOI: https://doi.org/10.1509/jm.12.0089

ISO (2010). ISO 26000:2010 ISO. Retrieved from www.iso.org/iso/social_responsibility.

Ivanović-Đukić, M. (2011). Promovisanje društveno odgovornog poslovanja preduzeća u Srbiji. Sociologija, 53(1), 21-42.

Jackson, M. C. (2003). Systems Thinking: Creative Holism for Managers. New York: John Wiley and Sons.

Maignan, I., & Ferrell, O.C. (2004). Corporate Social Responsibility and Marketing: An Integrative Framework. Journal of the Academy of Marketing Science, 32(1), 3-19. DOI: https://doi.org/10.1177/0092070303258971

Maon, F., Lindgreen, A., & Swaen, V. (2008). Thinking of the Organization as a System: The Role of Managerial Perceptions in Developing a Corporate Social Responsibility Strategic Agenda. Systems Research and Behavioral Science, 25, 413-426. DOI: https://doi.org/10.1002/sres.900

Mulej, M., Hrast, A., & Dyck, R. (2014). Social Responsibility – a new socio-economic order. Systems Research and Behavioral Science, 32(2), 147-264.

Mulej, M. (Ed.). (2013). Dialectical Systems Thinking and the Law of Requisite Holism concerning Innovation. Litchfield Park, AZ, USA: Emergent Publications.

Mulej, M., Ženko, Z., & Žakelj, V. (2017). Social Responsibility as a Next Step in development of Systemic Behavior toward Systems Solutions of Systemic Problems of Today. Journal of Systems Science and Systems Engineering, 26(3), 287-302. DOI: https://doi.org/10.1007/s11518-017-5333-9

Nikolić, J., & Zlatanović, D. (2018). Corporate governance and corporate social responsibility synergies: A systemic approach. Naše gospodarstvo/Our economy, 64(3), 36-46. DOI: https://doi.org/10.2478/ngoe-2018-0016

Orlitzky, M., Schmidt, F.L., & Rynes, S.L. (2003). Corporate social and financial performance: A meta-analysis. Organization Studies, 24(3), 403-441. DOI: https://doi.org/10.1177/0170840603024003910

Peloza, J., & Sang, J. (2011). How Can Corporate Social Responsibility Activities Create Value for Stakeholders? A Systematic Review. Journal of the Academy of Marketing Science, 39(1), 117-135. DOI: https://doi.org/10.1007/s11747-010-0213-6

Sharma, A., Iyer, G.R., Mehrotra, R., & Krishnan, R. (2010). Sustainability and business-to-business marketing: A framework and implications. Industrial Marketing Management, 39(2), 330-341. DOI: https://doi.org/10.1016/j.indmarman.2008.11.005

Štrukelj, T., Zlatanović, D., Nikolić, J., & Sternad-Zabukovšek, S. (2021). Viable System Model’s Support to Social Responsibility. Kybernetes, 50(3), 812-835. DOI: https://doi.org/10.1108/K-12-2019-0860

Torres, A., Bijmolt, T. H., Tribó, J.A., & Verhoef, P. (2012). Generating global brand equity through corporate social Responsibility to key stakeholders. International Journal оf Research in Marketing, 29(1), 13-24. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ijresmar.2011.10.002

Vlachos, P.A, Tsamakos A., Vrechopoulos, A.P., & Avramidis, P.K. (2009). Corporate social Responsibility: attributions, loyalty, and the mediating role of trust. Journal of the Academy of Marketing Science, 37(2), 170-180. DOI: https://doi.org/10.1007/s11747-008-0117-x

Xueming, L., & Bhattacarya, C.B. (2006). Corporate Social Responsibility, Customer Satisfaction and Market Value. Journal of Marketing, 70(4), 1-18. DOI: https://doi.org/10.1509/jmkg.70.4.001

Yang, J., & Basile, K. (2019). The impact of corporate social Responsibility on brand equity. Marketing Intelligence & Planning, 37(1), 2–17. DOI: https://doi.org/10.1108/MIP-02-2018-0051

Zlatanović, D., & Mulej, M. (2015). Soft-systems approaches to knowledge-cum-values management as innovation drivers, Baltic Journal of Management, 10(4), 497-518. DOI: https://doi.org/10.1108/BJM-01-2015-0015

Zlatanović, D. (2012). System dynamics models in management problems solving. Economic Horizons, 14(1), 25-38.

Zlatanović, D. (2015). A Holistic Approach to Corporate Social Responsibility as a Prerequisite for Sustainable Development: Empirical Evidence, Economic Annals, 60(207): 69-94. DOI: https://doi.org/10.2298/EKA1507069Z

Zlatanović, D. (2017). A Multi-Methodological Approach to Complex Problem Solving: The Case of Serbian Enterprise. Systems, 5(2), 1-16. DOI: https://doi.org/10.3390/systems5020040

Objavljeno

04.10.2022

Kako citirati

Zlatanović, D. ., Mulej, M., & Ženko, Z. (2022). Corporate Social Responsibility Considered With Two Systems Theories: A Case from Serbia. Naše Gospodarstvo Our Economy, 68(3), 10-17. https://old.journals.um.si/index.php/oe/article/view/2422